Co z tym benzenem? Miasto interweniuje

Mieszkańców Kędzierzyna-Koźla znów niepokoją piki benzenu. Miejski samorząd cały czas monitoruje sytuację, apelując do instytucji kontrolnych i zwierzchnich, dysponujących stosownymi uprawnieniami, aby zdecydowane zareagowały. Gmina podejmuje też wiele inicjatyw, które zmierzają do poprawy jakości powietrza w Kędzierzynie-Koźlu.

Urząd miasta, tak jak i mieszkańcy, na bieżąco analizuje dane pomiarowe publikowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu (WIOŚ). Jak wynika z jego raportów, średnioroczne stężenia benzenu w Kędzierzynie-Koźlu nie są przekraczane od 2013 roku. Miasto docieka jednak przyczyn występujących co jakiś czas kilkugodzinnych tzw. pików. Ponieważ prawne możliwości samorządu w tej dziedzinie są niewielkie, gmina regularnie apeluje do właściwych instytucji o podjęcie interwencji. Tylko one mogą przeprowadzić kontrole oraz wskazać przyczynę i źródło zanieczyszczenia.

Kiedy dochodziło do nasilenia pików, urząd miasta zwracał się do WIOŚ nawet co kilka dni. „W związku z nadal występującymi chwilowymi wysokimi stężeniami w pomiarach poziomu benzenu po raz kolejny zwracam się o przeprowadzenie działań mających na celu zlokalizowanie sprawcy. Żądam podjęcia natychmiastowych działań mających na celu zlokalizowanie źródła zanieczyszczeń, przeprowadzenie kontroli oraz analizy wyników badań zmierzających do wyjaśnienia przyczyn i miejsca nadmiernej emisji benzenu.” – domagała się prezydent Sabina Nowosielska.

Władze Kędzierzyna-Koźla wystosowały też apel do premiera o zmiany w prawie. Rada miasta postulowała m.in. opracowanie jednolitych wskaźników emisji ze źródeł niezorganizowanych, zaostrzenie norm najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy na stanowiskach, na których występuje benzen, określenia normy godzinowej dla benzenu, poziomu informowania społeczeństwa i poziomu alarmowego, powyżej którego istnieje zagrożenie dla zdrowia ludności oraz zmianę przepisów umożliwiających przeprowadzanie kontroli bez uprzedniego zawiadomienia.

Prezydent Sabina Nowosielska składała w prokuraturze zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa w postaci usuwania benzenu w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi. Prokuratura odmówiła przeprowadzenia śledztwa w sprawie benzenu, ponieważ „nie zostały przekroczone średnioroczne normy przewidziane dla benzenu” (czyli 5 mikrogramów na metr sześcienny).

Korzystający z różnych aplikacji mieszkańcy regularnie sugerują się tym, o ile procent w danym momencie została przekroczona norma średnioroczna (wartość dopuszczalna) np. w przypadku benzenu. Takie rozumowanie jest jednak błędne. Jasno ujął to główny inspektor ochrony środowiska: „Odnośnie występowania chwilowych wysokich stężeń, szczególnie niepokojących mieszkańców Kędzierzyna-Koźla, wyjaśniam, że ustalona w rozporządzeniu ministra środowiska z 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. z 2012 r., poz. 1031) wartość dopuszczalna dla benzenu, wynosząca 5 mikrogramów na metr sześcienny, odnosi się do roku kalendarzowego. Niewłaściwe jest zatem porównywanie wartości jednogodzinnych do normy średniorocznej, gdyż wartości chwilowe nie świadczą o przekroczeniu normy. Ocena dotrzymania kryterium, przez uzyskane wyniki pomiarów benzenu, powinna być wykonana w oparciu o roczną serię pomiarową, a nie wartości chwilowe, które nie są normowane.”

W „Nowej Trybunie Opolskiej” o diagnozę sytuacji w Kędzierzynie-Koźlu pokusił się Krzysztof Gaworski, wojewódzki inspektor ochrony środowiska: „Jeżeli popatrzymy na to, jak w ciągu doby kształtuje się pogoda, to zauważymy, że w momencie pojawienia się wyższych wartości benzenu pojawia się zjawisko inwersji. Ciepłe warstwy powietrza nie mogą się wydostać ponad zimne warstwy, które są wyżej. Benzen jest gazem cięższym i pozostaje niżej. W sytuacji, w której mamy wiatry ze strony południowo-wschodniej, na naszej stacji pojawiają się wyższe wartości benzenu. Nad ranem zaczyna świecić słońce, parowanie jest wyższe i stężenia spadają. To jest główny powód tzw. „pików”.” Jak powiedział w „Nowej Trybunie Opolskiej” Krzysztof Gaworski, problem z benzenem mają również inne miasta, w mniejszej lub większej skali. „W miejscach, gdzie w ogóle nie ma żadnego przemysłu związanego z chemią, na przykład w Oleśnie, stężenie benzenu wynosi 1 mikrogram.”

Dbałość o jakość powietrza jest jednym z priorytetów władz Kędzierzyna-Koźla. Samorząd od lat aktywnie walczy z niską emisją, gdzie jego prawne możliwości są znacznie większe. W ten sposób reaguje na inne zagrożenie, będące nieco w cieniu benzenu - pyły PM2,5 i PM10. W gminie funkcjonuje program dopłat do wymiany pieców. Żeby uzyskać dotację, wystarczy wypełnić prosty wniosek i złożyć go w urzędzie miasta. Rozbudowywana jest też miejska sieć ciepłownicza. Stworzono również miejską sieć pyłomierzy na bieżąco monitorującą jakość powietrza. Mieszkańcy w każdej chwili mogą sprawdzić na stronie https://powietrze.kedzierzynkozle.pl/, jak wygląda bieżąca sytuacja na danym osiedlu.