Pradawna legenda głosi, że przed wiekami w rozlewiskach Odry, nieopodal niewielkiego miasteczka, stał potężny zamek, zamieszkiwany przez trzech braci Kozłów. Chociaż chlubili się oni klejnotem rycerskim, żyli jednak z grabieży kupieckich karawan, które pobliskim szlakiem, łączącym daleką Italię z krajem Pomorzan, wiozły jantar, oliwę i wyroby rzemiosła. Kozłowie byli także bardzo dokuczliwi dla okolicznej ludności. Kiedy nie stało kupców i bursztynowy szlak znacznie opustoszał, napadali na okoliczne wsie i miasteczka, swe haniebne wyprawy organizując głównie nocami. Łuny palących się strzech widoczne były nawet w odległych miejscowościach.
Nic więc dziwnego, że wieści o ich wyczynach szybko dotarły do pana tych ziem, księcia opolsko - raciborskiego - Mieszka I, zwanego Plątonogim. Podejmowane przez niego częste ekspedycje nie były jednak w stanie schwytać rycerzy - rabusiów, zawsze potrafiących na czas ukryć się w trudnym do zdobycia kasztelu. Także na wyznaczoną za ich głowy wysoką nagrodę pieniężną nie było chętnych - wszyscy bowiem bali się okrutników. Tak mijały lata.
Tymczasem, w położonym nieopodal Koźlej warowni gródku żył młody, odważny i sprytny rzeźnik miejski, zwany Jakubem. Nie raz, z racji swej profesji, odwiedzał zamek braci Kozłów, poznał więc tajemnice różnych zakamarków i przejść. Zaoferował on swe usługi księciu. W pewną ciemną, jesienną noc przeprowadził Mieszkowych wojów podziemnym przejściem do lochów, stamtąd zaś do wnętrza zamku. Po krótkiej, acz zażartej walce, zaskoczeni rabusie zostali ujęci. Wkrótce wymierzono im karę, proporcjonalną do popełnionych zbrodni: wszyscy trzej zginęli w odmętach Odry, strąceni z najwyższej wieży własnego zamczyska. Na pamiątkę tego wydarzenia, dorocznie w dzień św. Jakuba, starszyzna cechu rzeźnickiego organizowała przemarsz ulicami miasta z figurą kozła, którą następnie zrzucano na bruk z wieży przy bramie Raciborskiej. Opustoszały zamek braci Kozłów stopniowo popadał w ruinę - natomiast okoliczne miasteczko się rozwijało. W jego herbie pojawiły się trzy kozie głowy, a zwyczaj pochodu z trzcinowym kozłem w dniu 1 czerwca przetrwał jako świadectwo dawnych wydarzeń.
W taki, na poły baśniowy sposób, lokalne podanie opisuje genezę powstania miasta Koźla, na bazie którego już w naszych czasach powstała duża, nowoczesna aglomeracja przemysłowa o nazwie Kędzierzyn-Koźle.
Kędzierzyn-Koźle, w obecnym kształcie administracyjnym, powstało w 1975 roku, z połączenia miast Koźle, Kędzierzyn, Kłodnica, Sławięcice oraz obszaru gminy Sławięcice.
Historia miasta związana jest ściśle z losami Koźla. Najstarsze wzmianki o nim pochodzą z 1108 roku, kiedy to rycerze Bolesława Krzywoustego bronili grodu kozielskiego przed atakami Morawian. Prawa miejskie otrzymało Koźle prawdopodobnie już w 1281 roku, a najpóźniej w 1293 roku. Równolegle z Koźlem rozwijał się drugi ośrodek osadniczy Kędzierzyna-Koźla. Były to Sławięcice. W latach 1246-1260 miejscowość ta posiadała prawa miejskie. W XIII wieku odnotowano także w dokumentach istnienie Kłodnicy i Kędzierzyna. Miejscowości te jednak aż do XIX wieku nie zapisały się niczym istotnym w dziejach najbliższej okolicy. W latach 1281-1355 obszar dzisiejszego miasta wszedł w skład udzielnego księstwa kozielsko-bytomskiego. Księstwo to od 1289 roku stało się lennem króla czeskiego, a w 1526 roku wraz z państwem czeskim dostało się pod władzę Habsburgów. W początkach 1741roku obszary te opanowały Prusacy. Od 1743 roku przystąpili oni do rozbudowy, założonej przez Austriaków, twierdzy kozielskiej. Ograniczyło to rozwój terytorialny miasta i spowodowało zastój gospodarczy. Bardzo dobrze rozwijały się natomiast Sławięcice, gdzie doszło pod koniec XVIII wieku do powstania licznych manufaktur. Korzystne położenie tych miejscowości poprawiło się jeszcze po zbudowaniu w latach 1792-1812 Kanału Kłodnickiego. Początek XIX wieku przyniósł Koźlu zniszczenia w wyniku oblężenia w czasie wojny francusko-pruskiej, co miało miejsce od 23 stycznia do 9 lipca 1807 roku. Mimo znacznych strat twierdza kozielska przetrwała oblężenie.
Klęski poniesione przez Prusy w wojnach z Napoleonem przyśpieszyły okres reform w tym państwie. W ich rezultacie wszystkie miejscowości wchodzące w skład Kędzierzyna-Koźla uwolniły się od pańszczyzny. Jedną z pierwszych wsi, która przestała odrabiać pańszczyznę była Kłodnica. Nastąpiło to w 1814 roku. Efektem reform administracyjnych było powołanie w 1808 roku w Koźlu 24-osobowej rady miejskiej z burmistrzem na czele. W 1845 roku uruchomiono linię kolejową Opole-Gliwice. Od tej pory dużego znaczenia zaczął nabierać Kędzierzyn, w pobliżu którego zlokalizowano stację kolejową. Pod koniec XIX wieku, po likwidacji w 1873 roku twierdzy kozielskiej, nastąpił gospodarczy rozwój miasta. W latach 1891-1908 zbudowano port kozielski oraz kilka zakładów przemysłowych. Zahamowany został natomiast rozwój gospodarczy Sławięcic, które nie wytrzymały konkurencji przemysłu górnośląskiego.
W latach II wojny światowej na obszarze obecnego miasta wzniesiono duże zakłady chemiczne produkujące na potrzeby wojny. W latach trzydziestych XX wieku miasto połączone zostało Kanałem Gliwickim z Górnym Śląskiem.
Zajęcie dzisiejszego Kędzierzyna-Koźla przez Armię Czerwoną nastąpiło pomiędzy końcem stycznia a drugą połową marca 1945 roku. Polskie władze administracyjne przejęły miasto w okresie od 23 marca do 24 kwietnia 1945 roku. Na gruzach niemieckich zakładów chemicznych powstały Zakłady Azotowe "Kędzierzyn", Zakłady Chemiczne "Blachownia". Zbudowano także kilka innych dużych zakładów przemysłowych. Szybko rozwijający się Kędzierzyn uzyskał w 1951 roku prawa miejskie. W 1970 roku uruchomiono odgałęzienie Kanału Gliwickiego-Kanał Kędzierzyński. W 1973 roku Prawa Miejskie uzyskały Kłodnica i Sławięcice.
Do najbardziej interesujących pamiątek przeszłości w Kędzierzynie – Koźlu należy zaliczyć:
p | w | ś | c | p | s | n |
---|---|---|---|---|---|---|
1
|
Events of the day 2 Listopad 2024 (sobota)
|
3
|
||||
Events of the day 4 Listopad 2024 (poniedziałek)
|
Events of the day 5 Listopad 2024 (wtorek)
|
Events of the day 6 Listopad 2024 (środa)
|
Events of the day 7 Listopad 2024 (czwartek)
|
Events of the day 8 Listopad 2024 (piątek)
|
Events of the day 9 Listopad 2024 (sobota)
|
Events of the day 10 Listopad 2024 (niedziela)
|
Events of the day 11 Listopad 2024 (poniedziałek)
|
Events of the day 12 Listopad 2024 (wtorek)
|
Events of the day 13 Listopad 2024 (środa)
|
Events of the day 14 Listopad 2024 (czwartek)
|
Events of the day 15 Listopad 2024 (piątek)
|
Events of the day 16 Listopad 2024 (sobota)
|
Events of the day 17 Listopad 2024 (niedziela)
|
Events of the day 18 Listopad 2024 (poniedziałek)
|
Events of the day 19 Listopad 2024 (wtorek)
|
Events of the day 20 Listopad 2024 (środa)
|
Events of the day 21 Listopad 2024 (czwartek)
|
Events of the day 22 Listopad 2024 (piątek)
|
Events of the day 23 Listopad 2024 (sobota)
|
Events of the day 24 Listopad 2024 (niedziela)
|
Events of the day 25 Listopad 2024 (poniedziałek)
|
Events of the day 26 Listopad 2024 (wtorek)
|
Events of the day 27 Listopad 2024 (środa)
|
Events of the day 28 Listopad 2024 (czwartek)
|
Events of the day 29 Listopad 2024 (piątek)
|
Events of the day 30 Listopad 2024 (sobota)
|