Trasa nr 2: Wzdłuż Odry na południe

Trasa nr 2: Wzdłuż Odry na południe (40,6 km)

Doskonała wycieczka dla tych, którzy chcą uciec od zgiełku miasta. Trasa biegnie rzadziej uczęszczanymi drogami gminnymi oraz dobrze utrzymanymi duktami polnymi. Bez problemu można ją pokonać rowerami  turystycznymi, ale i rekreacyjnymi. Na wycieczce oprócz piękna drugiej największej rzeki Polski odkryjemy również wiele cichych i malowniczych wiosek w okolicy Kędzierzyna-Koźla.  U celu wycieczki, w najdalej na południowy zachód wysuniętej miejscowości Opolszczyzny, Przewozie poznamy burzliwą historię przeprawy czołgowej na Odrze z końca II wojny światowej.

MAPA TRASY: https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1V5cJjNBmB9j4uh12RdVMTY9IqwzppuJ2&usp=sharing

Ślady trasy do nawigacji GPS: K-Koźle 02 - Z Koźla wzdłuż Odry na południe.zip | K-Koźle 02 - Z Koźla wzdłuż Odry na południe.gpx

CIEKAWE MIEJSCA NA TRASIE

Stare Miasto w Koźlu

Koźle to najstarsza i najpiękniejsza część miasta. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą już z 1104 roku.
W obrębie Starego Miasta zachował się średniowieczny układ urbanistyczny z centralnym Rynkiem zbudowanym na planie prostokąta oraz otaczającymi miasto plantami założonymi w miejscu dawnych fortyfikacji miejskich.
W Rynku warto zobaczyć kilka zabytkowych kamieniczek, rzeźbę trzech sympatycznych Kozielskich Koziołków, które są symbolem miasta oraz stojącą naprzeciw koziołków fontannę syrenki. W Koźlu usytuowane jest również Muzeum Ziemi Kozielskiej, które znajduje się w piwnicach dawnego skrzydła południowego Zamku Piastów Śląskich. Spośród godnych uwagi zabytków Starego Miasta warto również wymienić: kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, kościół św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej oraz zabytkową śluzę na Odrze czy wieżę ciśnień.

Kędzierzyńsko-kozielskie koziołki

Stanowią symbol miasta, zobrazowany w herbie poprzez trzy kozie głowy ze złotymi rogami. W różnych punktach miasta docelowo ma stanąć 16 figur tych sympatycznych zwierząt, odlanych z brązu figur - dokładnie tyle, ile jest osiedli wchodzących w skład Kędzierzyna-Koźla. Dziesięć z nich już stoi (sierpień 2021). Ich autorem jest mieszkaniec miasta – Michał Misiaszek. Każda z rzeźb jest unikalna i nawiązuje charakterem do miejsca i osiedla, w którym została postawiona. Na tej trasie odwiedzimy: rzeźby kozielskich koziołków w Rynku, koziołka Kolejarza przy stacji kolejowej w Kędzierzynie oraz koziołka Powstańca na osiedlu Pogorzelec (Plac Jana Surzyckiego, 500 metrów od trasy). Przy każdym z sympatycznych koziołków oraz w pobliżu kilku innych pomników i obiektów na terenie miasta (m.in. pomnik Józefa Piłsudskiego na Placu Rady Europy, czy Muzeum Śląskiej Bitwy o Paliwo na osiedlu Blachownia) znajdują się tabliczki z kodem QR w ramach systemu „Poznaj Historię”. Zeskanowanie kodu QR uruchomi system, który wprowadzi użytkowników do skarbnicy ciekawostek na temat obiektu, przy którym na chwilę się zatrzymaliśmy.

Pozostałości dawnego Zamku Piastów Śląskich / Muzeum Ziemi Kozielskiej w Koźlu

Według legendy związanej z powstaniem Koźla, dawno temu w otoczonych bagnami rozlewiskach Odry stał ponury zamek braci Kozłów. Nie cieszyli się oni zbyt dobrą opinią wśród okolicznych mieszkańców ze względu na ich porywcze charaktery i skłonność do rabunków. Bezkarni bracia przez wiele lat zgromadzili pokaźne łupy pochodzące z licznych napadów. Mimo starań księcia opolsko-raciborskiego, Mieszka I Plątonogiego przez długi czas nie udawało się ich schwytać i ukrócić ich przestępczy proceder. Udało się to dopiero, gdy sprawą zajął się miejscowy rzeźnik, niejaki Kuba, który sobie tylko znanymi ścieżkami doprowadził rycerzy księcia do trudnodostępnego zamku rabusiów. Pojmanych braci zrzucono z wieży zamku i pewnie pamięć o nich zaginęłaby, gdyby nie to, że miasto nazwano od ich imienia, a trzy koźle głowy znalazły się w jego herbie. Obecnie stojące w centrum miasta pozostałości zamku są odrestaurowywane, co widać po zrekonstruowanej wieży. W piwnicach zamku znajduje się interesujące Muzeum Ziemi Kozielskiej. W jego zbiorach znajdziemy m.in. ciekawe artefakty archeologiczne, zabytki ceramiczne, metalowe i krzemienne, dawny sprzęt domowy i gospodarczy oraz stare fotografie i archiwalne dokumenty. Centralnym punktem obiektu są pozostałości po ceglanym stołpie (donżonie). To najcenniejszy element architektoniczny znajdujący się na wzgórzu zamkowym.

Kościół św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Koźlu

Ufundowany przez barona Jana von Oppersdorffa i zbudowany z czerwonej cegły w stylu neogotyckim zabytek jest jedną z najstarszych budowli miasta. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1293 roku. W 1454 roku kościół spłonął doszczętnie, choć zachowała się w nim kaplica Najświętszej Marii Panny wraz z obrazem Matki Bożej z Koźla, który jest najstarszym obrazem maryjnym w diecezji opolskiej. Odbudowę spalonego obiektu rozpoczęto pod koniec XV wieku, a jego ponowna konsekracja miała miejsce w 1570 roku. Wnętrze zachwyca bogactwem zabytków sztuki sakralnej. Warto zwrócić uwagę choćby na ambonę z baldachimem, piękny ołtarz główny czy zlokalizowane w prezbiterium witraże autorstwa berlińskiego artysty Bernharda Latazky’ego. Kościół stoi przy ul. Pamięci Sybiraków, naprzeciw dawnego zamku i nieopodal Rynku.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Koźlu

Stojący tuż obok Rynku kościół minorytów jest typowym przykładem baroku śląskiego. Zbudowano go w latach 1751-1753, adaptując do tego celu budynek przy ul. Garncarskiej. Sklepienia ozdobiono finezyjną polichromią autorstwa Józefa Beyera z Opawy przedstawiającą scenę Sądu Salomona. Z kolei nad ołtarzem głównym znajduje się obraz pędzla znanego wrocławskiego malarza Brabanta. Podczas oblężenia Koźla przez wojska napoleońskie kościół wraz z przyległym klasztorem pełnił funkcję szpitala polowego.

Planty Kozielskie

Nie tylko Kraków ma swoje planty. Ma je również Koźle. Powstały pod koniec XIX wieku park miejski o charakterze krajobrazowym otacza Stare Miasto zwartym pierścieniem zieleni. Posadzono tu wiele ciekawych gatunków drzew i krzewów, czyniąc z parku prawdziwą mozaikę środowisk roślinnych. Występują tu liczne starodrzewy, wiele drzew o charakterze pomnikowym, 52 gatunki mszaków. Spotkać tu można 37 gatunków ptaków, wiewiórki oraz liczne bezkręgowce. Zabytkowy park zbudowany w miejscu dawnych fortyfikacji Twierdzy Koźle zachował ich pierwotny, ośmioramienny kształt. W powietrzu zachował się również duch historii, o której przypominają umieszczone w parku tablice. Dowiecie się z nich o losach kozielskiej twierdzy i ciekawostkach rodem z dreszczowca, jak stawiane dawniej w miejscu dzisiejszego parku szubienice dla dezerterów. Przejażdżkę lub spacer po Plantach Kozielskich urozmaici Wam interaktywna ścieżka przyrodniczo-edukacyjna.

Zabytkowy cmentarz w Koźlu

Najstarszy zabytkowy cmentarz rzymskokatolicki w Koźlu znajduje u zbiegu ulic 24 Kwietnia i Raciborskiej. W 1917 roku połączył się w jedną całość z sąsiadującym ewangelickim cmentarzem garnizonowym. Zachowały się tu XIX-wieczne mogiły mieszkańców, w tym osób zasłużonych dla miasta i wielu rzemieślników. Na płytach nagrobnych odczytać można ich nazwiska i zawody. Najokazalszymi budowlami cmentarza są wieńcząca centralną aleję kapliczka i stojący nieopodal grobowiec kupieckiej rodziny Ramiachów.

Zabytkowa lokomotywa w Kędzierzynie

Lokomotywa stojąca obok modernistycznego dworca z 1915 roku wykonana została w 1943 roku. Zbudowany z żeliwa i stali olbrzym ma 23 metry długości i prawie 4,5 metra wysokości. To ostatni zachowany parowóz z serii TY-2. Jego ruchem zawiaduje stojący obok koziołek Kolejarz, który przy potężnej maszynie wydaje się miniaturą.

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Cisku

Wybudowany w konstrukcji żelbetowej kościół w Cisku jest przykładem neostylowej architektury sakralnej. Powstawał w latach 1922-1927 i zawiera w sobie elementy stylu neoromańskiego i neogotyckiego. Wnętrze kościoła przykryte jest sklepieniem kolebkowym ozdobionym geometrycznymi polichromiami i przedstawieniami figuralnymi.

Dziergowice-Przewóz

W najbardziej na południowy zachód wysuniętej miejscowości woj. opolskiego – Przewozie, mniej więcej od roku 1600 do roku 1945 istniała przeprawa promowa. W 1945 roku Armia Radziecka wybudowała tutaj drewniany most na potrzeby czołgów. Istniał on dwa lata i został zniszczony przez zator lodowy. Wznowiono wtedy przeprawę promową, która funkcjonowała do 1975 roku. W Przewozie do dziś stoi drewniany kościół św. Judy Tadeusza. Zbudowany w 1559 roku, pierwotnie stał w miejscowości Dziergowice. Do Przewozu zabytek przeniesiono w 1937 roku. To jednonawowa budowla o konstrukcji zrębowej zwieńczona gontowym dachem namiotowym. Na stropie znajdują się polichromie przedstawiające scenę Ostatniej Wieczerzy oraz postać Matki Bożej.

PRZEBIEG TRASY (40,6 km)

KOŹLE (parking nad Odrą przy stacji paliw – Planty Kozielskie – ul. Stara Odra – ul. 24 kwietnia - ul. Raciborska) – droga wojewódzka nr 410 - KOBYLICE – BIADACZÓW – LANDZMIERZ (ul. Główna – ul. Prusa – ul. Piaskowa) – CISEK (most na Odrze) – SZYPOWIEC – GŁOGOWIEC – JAMA – PRZEWÓZ (przeprawa czołgowa - ul. Odrzańska – ul. Długa) – ROSZOWICKI LAS - CISEK (most na Odrze) – KLICHÓW – STARE KOŹLE (ul. Kościelna – ul. Wolności – ul. Leszczyka) - BRZEŹCE (ul. Odrzańska – ul. Gliwicka – ul. Łąkowa) -  KĘDZIERZYN (Dębowa Aleja – Rondo Milenijne – most na Kłodnicy - ul. Wyspiańskiego) - KOŹLE (droga dla rowerów wzdłuż Kłodnicy – ul. Dunikowskiego – Most Józefa Długosza – parking nad Odrą przy stacji paliw)

Na wycieczkę wyruszamy z parkingu nad Odrą przy stacji paliw, nieopodal Mostu Józefa Długosza w Koźlu. Jadąc drogą dla samochodów w stronę mostu, skręcamy tuż przed nim w prawo, w ścieżkę spacerowo-rowerową biegnącą przez Planty Kozielskie. Parkowa aleja początkowo prowadzi tuż przy zabudowaniach, a za muszlą koncertową w parku zbliża się do wału przeciwpowodziowego nad Odrą i dalej biegnie wzdłuż niego. Towarzyszy jej interaktywna ścieżka przyrodniczo-edukacyjna w formie tablic, z których dowiecie się o wielu ciekawostkach związanych z Twierdzą Koźle i plantami. Kawałek za zabytkowym przepustem wodnym oznaczonym tablicą informacyjną dojeżdżamy do asfaltowej ul. 24 Kwietnia i skręcamy w lewo. Po chwili jedziemy wzdłuż ogrodzenia starego cmentarza garnizonowego, skręcając na pierwszym skrzyżowaniu łagodnie w lewo, w ul. Raciborską. Jedziemy pod wiaduktem obwodnicy miasta i następne 4 kilometry do Landzmierza poruszamy drogą wojewódzką nr 410, mijając po drodze Kobylice i przysiółek Biadaczów. W dni robocze na odcinku tym musimy się liczyć z większym ruchem samochodów. W Landzmierzu jedziemy cały czas drogą główną, aż miniemy przydrożną kapliczkę. Na skrzyżowaniu kawałek za nią skręcamy w lewo, w ul. Prusa, a 150 metrów dalej w prawo, w wąską drogę biegnącą między zabudowaniami w stronę wału przeciwpowodziowego nad Odrą. Za Landzmierzem jedziemy drogą gruntową wzdłuż Odry aż do Cisku. Początkowy kilometr jest trochę bardziej wyboisty, później jednak jedziemy dobrze utwardzoną i równą drogą szutrową. Mijamy Cisek, widząc jego zabudowania po prawej stronie i dojeżdżamy do nowego mostu na Odrze. Podjeżdżamy w jego kierunku drogą dla rowerów wzdłuż jezdni i zaraz przed mostem skręcamy w prawo, na asfaltową drogę biegnącą dalej wzdłuż wału przeciwpowodziowego. Pięćset metrów dalej skręcamy w lewo, w brukowaną drogę do zabudowań leżących za wałem i skręcajmy przy zabudowaniach w prawo, wjeżdżamy na drogę gruntową przy wale przeciwpowodziowym. Drogą tą wijącą się razem z zakolami Odry, mijając po drodze maleńkie przysiółki Szypowiec, Głogowiec i Jama, docieramy co celu naszej wycieczki – przeprawy czołgowej w Przewozie.

Z Przewozu wracamy ulicami Odrzańską i Długą. Dwa kilometry za Przewozem docieramy do skrzyżowania z kapliczką, na którym jedziemy prosto. Na skrzyżowaniu kilometr dalej skręcamy ostro w prawo i po chwili docieramy do Roszowickiego Lasu. Jedziemy cały czas główną drogą (ul. Kochanowskiego). Na rozwidleniu za pierwszym zakrętem w wiosce skręcamy w lewo. Siedemset metrów dalej droga zakręca w prawo i prowadzi nas aż do mostu na Odrze pomiędzy Ciskiem a Bierawą. Przejeżdżamy na drugą stronę rzeki i kilometr za mostem skręcamy ostro w lewo. Jedziemy wzdłuż prawego brzegu Odry i na rozwidleniu 2 kilometry dalej skręcamy w lewo. Mijamy przydrożną kapliczkę, za którą droga skręca w prawo i wjeżdża do Starego Koźla. Mijamy kościół i cmentarz i 300 metrów dalej skręcamy w lewo i od razu w prawo, w ul. Wolności. Docieramy na skraj centrum wioski i skręcamy w lewo, w ul. Leszczyka, by po chwili jechać wzdłuż zagajnika znajdującego się po naszej prawej stronie. Za laskiem wjeżdżamy do Brzeziec i od razu skręcamy w prawo, w ul. Odrzańską. Na następnym skrzyżowaniu skręcamy w lewo, w ul. Gliwicką i znów w lewo, w drugą ul. Łąkową. Mijamy trzy zakręty i jedziemy polną drogą, która na wysokości oczyszczalni ścieków zamienia się w Dębową Aleję. Docieramy do drogi pomiędzy Rondem Księdza Opieli a Rondem Milenijnym i skręcamy w lewo. Przejeżdżamy przez rondo na obwodnicy oraz most na Kłodnicy i zaraz za nim skręcamy w lewo, na drogę dla rowerów biegnącą wzdłuż Kłodnicy. Dojeżdżamy nią do ul. Dunikowskiego, skręcamy łagodnie w lewo i przez wyspę oraz Most Józefa Długosza docieramy do parkingu nad Odrą, przy stacji paliw, gdzie kończymy wycieczkę.

UWAGA! Most na Kłodnicy tuż za Rondem Milenijnym tymczasowo w remoncie. Konieczny objazd przez osiedle Kłodnica. Objazd zaznaczony kolorem czerwonym na mapie Google. Opis poniżej.

OBJAZD NA CZAS REMONTU MOSTU NA KŁODNICY (ul. Wyspiańskiego)

KĘDZIERZYN (ul. Kozielska – ul. Tartaczna – obwodnica miasta – mostek na Kłodnicy) – KŁODNICA (lasek kłodnicki – ul. Agrestowa – ul. Jagiellońska – ul. Krasickiego – ul. Kłodnicka – KOŹLE (ul. Dunikowskiego – Most Józefa Długosza – parking nad Odrą przy stacji paliw)

Z Ronda Księdza Jana Opieli na skraju Kędzierzyna jedziemy ul. Kozielską w kierunku centrum Kędzierzyna. Tuż przed wiaduktem kolejowym w centrum miasta skręcamy w lewo, w ul. Tartaczną. Dojeżdżamy nią do obwodnicy miejskiej i skręcamy w lewo, poruszając się na krótkim odcinku do przejścia dla pieszych wąskim ciągiem pieszo-rowerowym. Przekraczamy przejściem dla pieszych obwodnicę i jedziemy prosto przez mostek na Kłodnicy. Za mostkiem droga skręca w lewo i od razu w prawo i biegnie długą prostą przez lasek kłodnicki do ul. Agrestowej na osiedlu Kłodnica. Na końcu ul. Agrestowej skręcamy w lewo, w ul. Jagiellońską. Jedziemy nią do mostu na Kanale Kłodnickim i przejeżdżamy na drugą stronę kanału, dalej kierując się ul. Krasickiego. Dojeżdżamy nią do ul. Kłodnickiej, skręcamy w lewo, a na następnym skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną w prawo. Ulicą Dunikowskiego dojeżdżamy przez Most Józefa Długosza do parkingu nad Odrą przy stacji paliw, gdzie kończymy wycieczkę.

ALTERNATYWNY POWRÓT Z PRZEWOZU ŚCIEŻKĄ ROWEROWĄ SZLAKIEM KOLEJOWYM (22,5 km)

Z Przewozu możemy też wrócić alternatywną trasą rowerową zbudowaną w 2020 roku w miejscu dawnej linii kolejowej. Prowadzi ona z Polskiej Cerekwii do granic Koźla. Z Przewozu do Polskiej Cerekwi dojedziemy drogami gminnymi przez Dzielnicę, Roszowice i Nieznaszyn. Trasa ta jest również dobrą opcją dla rowerzystów z okolic Raciborza i zachodniej części woj. śląskiego. Wycieczkę do Koźla można rozpocząć w Polskiej Cerekwi. Powrót zgodnie z trasą główną do Przewozu i dalej przez Dzielnicę, Roszowice i Nieznaszyn z powrotem do Polskiej Cerekwi. Trasa oznaczona na niebiesko na Mapie Google.

opis trasy, zdjęcia i mapa:
Przemysław Supernak, SuperGlob