Idea Dugnad

"Dugnad" w Kędzierzynie-Koźlu. 

Integracja mieszkańców oraz odbudowa relacji sąsiedzkich jako podstawa rozwoju lokalnego.  

[PL] Czym jest Dugnad? 

Słowa „dugnad” nie można przetłumaczyć wprost. To norweski zwyczaj praktykowany od pokoleń, polegający na wzajemnej pomocy sąsiedzkiej, udziale w czynie społecznym, aktywności obywatelskiej.

Co pewien czas mieszkańcy danego bloku, ulicy czy osiedla zwołują się aby nieodpłatnie wykonać prace na rzecz lokalnej wspólnoty. Wśród inicjatyw, które dominują wskazać można prace porządkowe i pielęgnacyjne (kosi się trawę, grabi liście, sadzi rośliny, zbiera śmieci) lub naprawę usterek (np. ogrodzenia, placu zabaw). Czasem buduje się skwerki dla dzieci, organizuje  festyny, koncerty czy zawody sportowe. Istotną częścią idei dugnad jest możliwość bliższego poznania sąsiadów, integracji, rozmowy, a także spędzenia razem czasu podczas przygotowywanego w trakcie prac posiłku, który umila wspólnie spędzone godziny. Norwegowie są mocno przywiązani do tej tradycji. Odmowa udziału w dugnad (który z zasady jest dobrowolny) jest bardzo źle odbierana.

Norweski dugnad ma wiele wspólnego z zapomnianym w Polsce wiejskim zwyczajem „tłoki”,  o którym już w 1543 roku pisał Mikołaj Rej w „Krótkiej rozprawie między trzema osobami, Panem, Wójtem, a Plebanem, którzy i swe i innych ludzi przygody wyczytają, a takież i zbytki i pożytki dzisiejszego świata”. Tłoka to dobrowolna pomoc sąsiedzka na wsiach, kiedy do pomocy przy pilnych pracach zapraszano całą wieś. Towarzyszył jej również poczęstunek, często również muzyka i tańce. Cechą wspólną obu idei jest aktywizacja lokalnej społeczności, która działając razem jest w stanie zrobić wiele dobrego dla siebie i innych. Współcześnie w toku przemian społecznych i ekonomicznych zwyczaj tłoki zanika. Jego rolę przejmują tzw. „banki czasu” -  częściej spotykane w miastach niż na wsiach, nie cechujące się już jednak charakterem pomocy zbiorowej.

[EN] What is Dugnad?

The word „dugnad” can not be literally translated. It is a Norwegian custom, practised for generations, consisting of mutual neighbourly help, participating in community service, and civic engagement. 

Every now and again, inhabitants of a certain block of flats, street, or neighbourhood gather up to do free labour benefiting the local community. The most common initiatives, include maintenance work and clean up (mowing lawns, racking leafs, planting, garbage pick up), or repairs of broken objects (for example fences, or playground items). Sometimes a place for children to play, is being built, concerts, fairs or sport events are organized. An important part of dugnad is an opportunity to meet neighbours, integrate, talk, and spend time during the process of preparing food, which makes hours spent together, that much nicer. Norwegians are strongly attached to this tradition. Refusal to participate in dugnad (which on principle is voluntary) is really frowned up on. 

Norwegian dugnad have a lot in common with a forgotten Polish country custom „tłoki” which was depicted by Mikołaj Rej in 1543 in the text titled “A short disquisition between three people, Lord, Provost and a Parson, who will reminisce on their own and other people adventures, as well as the riches and benefits of the modern world”. Tłoka was a voluntary neighbourly help taking place in rural areas, on occasions in which the whole village was asked to aid in urgent tasks. Repast, music, and dancing were often a part of it. The common feature for both customs is activation of the local community, which, when working together, is capable of doing a lot of good for itself and others. Today, in a course of social and economic changes, tłoka is vanishing. Its role have been taken over by so-called “time banks” – more often encountered in the cities, than in countryside – all thou they are no longer defined with the spirit of collective aid.  

 Projekt współfinansowany w 85% ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021, Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021 oraz w 15% z budżetu państwa.

Wspólnie działamy na rzecz Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej.